Ten opzichte van de Kadernota 2022 zijn er mutaties in de financiële positie. We geven hierop een korte toelichting, evenals een toelichting op de Meicirculaire van het gemeentefonds. Een uitgebreide uiteenzetting van de financiële mutaties en een toelichting hierop is te vinden in het hoofdstuk Meerjarenperspectief.
De Kadernota 2022 liet voor de jaren 2022 tot en met 2025 een beperkt positief resultaat zien. Na vaststelling van deze Kadernota hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan die hierna toegelicht worden. Deze ontwikkelingen zijn:
- Autonome ontwikkelingen, deze worden toegelicht bij het Meerjarenperspectief
- Meicirculaire
- Ontwikkelingen gemeentefonds na de Meicirculaire
Voorafgaand aan de toelichting op de ontwikkelingen van de Meicirculaire en de nagekomen ontwikkelingen geven wij aan dat de omvang van het gemeentefonds en ook het aandeel dat onze gemeente daaruit ontvangt door onzekerheden is omgeven. Ten eerste is de toevoeging daarvan afhankelijk van de verwachte loon- en prijsontwikkelingen en de verwachte uitgaven van het rijk. Daarnaast zijn er een aantal landelijke ontwikkelingen die van invloed zijn, zoals de kabinetsformatie, de hoogte van de te ontvangen gelden voor het sociaal domein, de herverdeling van het gemeentefonds en financiële vergoeding voor de ontwikkelingen die op de gemeenten afkomen. De omvang van het gemeentefonds fluctueert afhankelijk van de actualiteiten. Deze ontwikkelingen zijn niet altijd te voorzien, waardoor begroten van de omvang van het gemeentefonds lastig is. Vanuit de provincie zijn de afspraken gemaakt dat de Meicirculaire in de begroting zal worden verwerkt en niet alvast mag worden geacteerd op te verwachten ontwikkelingen. Hierna lichten we de ontwikkelingen, die tot nu toe bekend zijn, toe. Wanneer blijkt dat de Septembercirculaire een significant ander beeld geeft, bieden we deze zo spoedig mogelijk aan bij de raad, zodat deze meegenomen worden in de overwegingen over deze begroting.
Meicirculaire
In de Meicirculaire is een aantal ontwikkelingen opgenomen. Zo is het accres voor 2022 weer vrijgegeven, nadat dit voor de afgelopen twee jaar was bevroren in verband met Corona. Voor de berekening van het accres (en dan met name de loon- en prijsontwikkelingen) is uitgegaan van de cijfers van het CPB van april, waarbij een recessie en een krimp werd verwacht. Hierdoor is het accres (en dus ook de omvang van het gemeentefonds) naar beneden bijgesteld. Op het moment van schrijven van deze begroting blijkt dat er geen sprake is van recessie of krimp. Naast de aanpassing van het accres zijn de hoeveelheden geactualiseerd, is de uitkeringsbasis geactualiseerd, zijn de gevolgen van de WOZ-waarden herberekend en zijn er taakmutaties opgenomen. Tevens zijn er extra bedragen opgenomen die ook weer zorgen voor de toekenning van budgetten, omdat deze opgelegde taken uitgevoerd moeten worden. Per saldo geeft dit het volgende effect:
Voor onze gemeente heeft dit dus een negatief effect op de begroting.
Ontwikkelingen gemeentefonds na de Meicirculaire
Na het bekend worden van de Meicirculaire is in de periode juni en augustus van 2021 nog een aantal ontwikkelingen geweest, waarvan deze invloed hebben op de omvang van het gemeentefonds. Ten eerste was er de arbitragezaak rondom jeugd. De uitspraak hiervan is in mei bekend geworden, maar deze kwam te laat voor verwerking in de Meicirculaire. Voor het jaar 2022 zijn in juni 2021 de bedragen die het Rijk toe gaat kennen bekend geworden, maar voor de jaren daarna nog niet. Deze bedragen liggen op de onderhandelingstafel van het nieuwe kabinet. Om toch ook voor 2023 en verder te kunnen ramen hebben de provincies een handreiking gedaan. De gemeente mogen 75% van het te verwachten bedrag opnemen in de begroting. Dat hebben wij dan ook verwerkt. Tevens zijn hier ook een aantal budgetten voor opgenomen, zodat ook ruimte is om de uitvoering op te pakken en de taakstelling te verlagen naar € 50.000. Er is en zal binnen de ambtelijke organisatie € 150.000 worden ingevuld door het doorvoeren van efficiency in de processen van het sociaal domein. Hiermee voorkomen we dat er maatregelen getroffen moeten worden die de aangeboden zorg aan onze burgers beperken. Dit is in lijn met de gedachte voor de extra verstrekte middelen in het jeugddomein.
Naast de jeugdgelden is er ook informatie gekomen over de herverdeling van het gemeentefonds. De afgelopen jaren hebben onderzoeken plaatsgevonden of de herverdeling van het gemeentefonds over de gemeente wel op de juiste grondslagen gebeurd. Dit heeft geleid tot aanpassingen van deze herverdeling. Deze nieuwe herverdeling is toegepast op de cijfers van 2017. De gemeente Zwartewaterland kwam daar uit op een negatief effect, maar wanneer deze herverdeling wordt toegepast op de cijfers van 2019, is dat voor Zwartewaterland een voordeel van € 16 per inwoner. Dat geeft nog geen inzicht wat het effect zal worden bij de invoering in 2023. Daarom hebben we hiervoor nog geen bedrag opgenomen.
De totale mutatie voor het gemeentefonds is dan als volgt:
Geconcludeerd kan worden dat voor de jaren 2022 en 2023 de algemene uitkering positief is, maar dat voor de jaren erna de onzekerheden groter zijn.